donderdag 2 oktober 2014 – Deze maand verschijnt een nieuwe, geactualiseerde uitgave van Vrijmetselarij in de Lage Landen, een rijk geïllustreerd overzichtswerk dat een kleine twintig jaar geleden verscheen en kennelijk nog steeds in een behoefte voldoet. Het is geschreven door Anton van de Sande, Nijmeegs historicus en emeritus hoogleraar van de vrijmetselarij aan de Universiteit Leiden.
Het boek bevat een schat aan achtergrondinformatie, onder meer over het ontstaan van de eerste loges in de achttiende eeuw, de ontwikkeling en beoefening van de Koninklijke Kunst in de Republiek en de uiteenlopende reacties die de vrijmetselarij opriep bij overheid, kerk en publiek. Ook gevoelige kwesties komen aan de orde, zoals het maçonnieke ‘geheim’, de invloed van het lidmaatschap op carrièreplanning en de uitsluiting van vrouwen. Er is tevens aandacht voor de vermeende betrokkenheid van loges in complotten en schandalen.
Eén van de eerste Nederlandse schrijvers die over vrijmetselaren schreef, is Weyerman. Hij maakte in zijn tijdschriften de inhoud van de maçonnieke mythologie, waaronder de oude plichten van de metselaar, aan een breed publiek bekend. Zo schreef hij in zijn Naakte Waarheyt (22-4-1737) over een ‘zwarm van misterieuse Broederschappen’, waaronder de ‘geheymbeduydende Broederschap der zo genaamde Vrye Metse-laars’.
Waarschijnlijk was zijn aandacht getrokken door het verbod van de Orde in 1735, door de Staten van Holland, waarna de Vrijmetselarij bij iedereen iets verdachts kreeg. Weyerman pookte in zijn ‘Ongeblankette beschryving der vrye metselaars’ het vuurtje aardig op door – op zijn bekende vrolijke wijze – te schrijven over de moord die op de legendarische bouwmeester Hiram was gepleegd. Ook Weyermans verhaal over duivels aandoende metselaars die een paleis wilden bouwen op de Etna, plaatste de Orde in een verdachte hoek. — RvV
¶ Anton van de Sande, Vrijmetselarij in de Lage Landen. Een mysterieuze broederschap zonder geheimen. Uitgeverij Walburgpers. ISBN 9789057309885. Prijs: € 29,95 (208 blzz., geïllustreerd en nu in kleur). Lees hier de bouwsteen ‘Weyerman en de Vrijmetselarij’ van André Hanou in de MedJCW 26 (2003).
RSS - berichten