Crisissoep

De Rumfordse Soepkokerij in Rotterdam. Aquarel van Dirk Langendijk (1803)

maandag 6 oktober 2014 – De natuurkundige Benjamin Thomson, graaf van Rumford, experimenteerde met volksvoedsel dat goedkoop, eenvoudig doch voedzaam en smakelijk was.

Het resulteerde in de Rumfordse soep, gemaakt van gort, erwten, aardappelen, wittebrood, azijn en water. Later werd de soep wat luxer en was het een aftreksel van runderbeenderen, aangevuld met erwten en gort, soms ook met rijst en spek. 

In de Bataafse Republiek, zoals Nederland in de barre winter 1800-1801 heette, was de armoe onder de stedelijke bevolking zo schrikbarend, dat er onder de gegoede burgerij filantropen opstonden die de honger wilden lenigen. Net als Rumford richtten zij een commité op en gingen ze aan de armen gratis Rumfordse soep uitdelen. Aan één van de eerste Rumfordse soepkokerijen in Nederland, in Dordrecht, is sinds gisteren een kleine expositie gewijd. Veertien welgestelde Dortenaren richtten in 1800 de – wat nog altijd heet – Stichting tot Uitdeeling van Rumfordse Soep op (info).

Ook Rotterdam kende een Rumfordse Soepkokerij, aan het Grote Kerkplein. Op de prent hierboven (erop klikken) zie je hoe arme Rotterdammers daar een bonnetje overhandigen, als bewijs dat ze tot de doelgroep behoren. Links zie je de kok soep opscheppen uit een enorm vat. In het midden van de aquarel geeft opzichter Johannes Boerman een vrouw met een kan aanwijzingen. Helemaal rechts, in de deuropening, staat de rijke courantier Reinier Arrenberg, één van de financiers van de soepkokerij.

Later zou de Rotterdamse soepkokerij verhuizen naar het Stadsboterhuis aan de Prinsenstraat. In 1814 werd de soepkokerij daar opgeheven omdat men meende dat de armen meer geholpen waren met geld. Dat bleek een misvatting. In 1816 werd de Rotterdamse soepkokerij in ere hersteld (bron). — RvV

¶ De expositie Uitdeling van Rumfordsche Soep is te zien tot 1 januari 2015 in het Dordts Patriciërshuis. Info hier en hier het recept.