Literatuur wordt beter door censuur

Darnton Censors at Workdinsdag 7 oktober 2014 – Tegenwoordig vinden we censuur een kwalijke zaak omdat de vrijheid van meningsuiting wordt beknot. Die vrijheid is een recht van de mens, al vallen beledigende uitlatingen over ras, godsdienst, afkomst en seksuele geaardheid er niet onder.

Daarom is in Nederland Mein Kampf verboden, maar de gruizige Liefde van Bob en Daphne al lang niet meer. Niemand waakt meer over de morele inhoud van literatuur. Zelfs de katholieke Informatie Dienst Inzake Lectuur, die zo’n 2000 titels per jaar tegen het licht hield, is ter ziele.

Gelukkig, zou je denken. Maar de bekende Amerikaanse boekhistoricus Robert Darnton nuanceert de hedendaagse opvattingen over censuur. Want wie waakt er nu nog over de literaire kwaliteit van boeken?

In zijn nieuwste boek Censors at Work laat hij zien dat de censors van weleer vaak uitstekende peer reviewers waren. In het 18e-eeuwse Frankrijk, zo concludeert hij op basis van de censorrapporten, werden boeken eerder verboden wegens hun erbarmelijke literaire kwaliteit dan wegens heterodoxie of beledigingen van de overheid. Zo schreef een censor dat hij in het werk dat hij onder handen had, slechts smakeloos gemoraliseer had aangetroffen, afgewisseld met flauwe avonturen, kleurloze beschrijvingen en triviale reflecties. ‘Een dergelijk werk is het niet waard om met een approbatie op de markt te komen’.

Het imprimatur van de censor betekende doorgaans dat het werk uitmuntend van kwaliteit was. Het is dan ook niet vreemd dat auteurs probeerden met die kwaliteitscontroleurs op goede voet te komen. De resultaten van hun literaire arbeid konden er alleen maar op vooruitgaan. Citaat blurb:

In eighteenth-century France, censors, authors, and booksellers collaborated in making literature by navigating the intricate culture of royal privilege.
Even as the king’s censors outlawed works by Voltaire, Rousseau, and other celebrated Enlightenment writers, the head censor himself incubated Diderot’s great
Encyclopedie by hiding the banned project’s papers in his Paris townhouse.
Relationships at court trumped principle in the Old Regime.

Met andere woorden: censors verboden niet alleen boeken, ze maakten ook literatuur. Ze borgden de kwaliteit, zou je kunnen zeggen. Zonder censors geen Diderot of Voltaire!
In het boek Censors at Work bespreekt Darnton de werking van censuur in 18e-eeuws Frankrijk, Brits-Indië en communistisch Oost-Duitsland. — RvV

¶ Robert Darnton, Censors at Work. How States Shaped Literature. W.W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-24229-4. Prijs: € $ 27,95 (304 blzz.). Lees hier de column ‘The Soul of the censor’ van Darnton in de New York Review of Books. En lees hier zijn ‘How Censorship Shapes Literature’ in de Huffington Post.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.