Uitgeversstrategieën van de familie Verdussen

Stijn Van Rossem Gevecht met de boekenvrijdag 10 oktober 2014 – Hieronymus Verdussen was de eerste van zijn familie: hij begon omstreeks 1589 in Antwerpen een uitgeverij-drukkerij-boekwinkel. Vele nazaten waren werkzaam in de boekenbranche, tot in de 19e eeuw aan toe. Hun handelscontacten strekten zich tot ver over de landgrenzen heen, hetgeen de Verdussens tot één van de interessantste uitgeversfamilies van de Zuidelijke Nederlanden maakt.

In juni jl. verdedigde Stijn Van Rossem zijn proefschrift over deze familie Verdussen. Hij concentreert zich op de 17e eeuw: ‘Ondanks oorlogen en economische crisissen wisten de Verdussens door een mengeling van voorzichtigheid, flexibiliteit, durf, volharding, imitatie en natuurlijk ook geluk, hun bedrijf uit te bouwen tot een belangrijke speler in de katholieke wereld’. 

Van Rossem noemt de Verdussens ‘informatiehandelaars’. Omdat de familie zo lang in het boekenvak actief is gebleven, is een belangrijk deel van het archiefmateriaal bewaard gebleven. Van Rossem behandelt echter alleen de periode ten tijde van het Spaans bestuur van de Zuidelijke Nederlanden sinds de val van Antwerpen (1685) tot het begin van de Spaanse Successieoorlog (1702). Hij laat zien wat hun strategische keuzes waren, hoe hun bedrijf was georganiseerd, hoe hun fonds er uitzag en hoe zij hun boeken aan de man probeerden te brengen. Citaat:

Om onderzoekseconomische redenen komen alleen het bedrijf van stamvader Hieronymus I Verdussen (1552–1635) en de latere meesters van datzelfde huis aan bod, en dus niet alle familieleden die zich hebben afgesplitst en een eigen drukkerij of boekhandel zijn begonnen.
In de praktijk komt dit neer op een eeuw typografische activiteit, van 1589 tot 1689, in achtereenvolgens de drukkerij-boekhandels De Tien Geboden en De Rode Leeuw (later herdoopt tot De Gulden Leeuw).
In de tweede generatie zet Hieronymus II (1583–1653) het bedrijf verder tot het midden van de zeventiende eeuw. Daarna wordt het bedrijf overgenomen door zijn twee zonen Hieronymus III (1620–1687) en Joannes Baptista I (1625–1689).
Zij leiden het bedrijf samen tot 1675 en gaan dan elk hun eigen weg: Hieronymus III blijft aan het hoofd van De Gulden Leeuw en Joannes Baptista I vestigt zich in De Twee Ooievaars.

Opmerkelijk is de constatering dat Hieronymus Verdussen – in ieder geval in 1620 – geen vast drukkerijpersoneel in dienst had. Hij kon daardoor flexibel inspelen op de wisselende drukte in zijn bedrijf. Aangenomen dat Verdussen altijd uitsluitend flexwerkers inhuurde, aldus Van Rossem, zou dit betekenen ‘dat drukkers en zetters op regelmatige basis bij verschillende meesters werkzaam waren en dat de grenzen tussen de verschillende Antwerpse drukkerijen een stuk minder strak waren dan eerst gedacht’ (verder lezen). — RvV

¶ Stijn Van Rossem, Het gevecht met de boeken. De uitgeversstrategieën van de familie Verdussen (Antwerpen, 1589–1689). Lulu (selfpublishing). ISBN 9781304944733. Prijs: € 25 excl. verzendkosten (321 blzz.).

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.