woensdag 29 oktober 2014 – Jacob van Haeften (1751-1831) bracht volgens Van der Aa zijn laatste levensjaren door in Heereveen, waar hij ‘zich door zonderlinge zeden en manieren kenmerkte’. Dat laatste maakt de lezer nieuwsgierig naar de dichter, rechtsgeleerde en politicus.
Van Haeften studeerde in Utrecht en was reeds in 1782 lid van de vroedschap te Utrecht, waar zijn patriotse ideeën een gunstig onthaal kregen. Peet Theeuwen noemt hem een ‘voortrekker van de patriotse regenten’, die ook bijdragen leverde aan de Post van den Neder-Rhijn.
Over Van Haeften is een biografie verschenen, geschreven door de Tielse genealoog Paul Welling, die getrouwd is met een telg van de familie Van Haeften. Hij beperkt zich niet tot genealogisch onderzoek maar beschrijft uitgebreid de loopbaan van Jacob van Haeften in de gewestelijke en landelijke politiek. Dat het boek eigenlijk nog een strenge eindredactie behoeft, moet de lezer voor lief nemen, want boeiend is die politieke carrière zeker.
Na de wetsverzetting in 1787 vluchtte Van Haeften naar Noord-Frankrijk, waar hij zich heeft ingezet voor de vluchtelingen. In 1795 keerde hij terug en werd hij secretaris van het revolutionaire Bataafse bestuur van het gewest Utrecht. Toen hij in 1796 lid werd van de commissie die het eerste ontwerp voor een Nederlandse grondwet moest opstellen, werd hij in Utrecht opgevolgd door Pieter ’t Hoen.
In 1810 keerde Van Haeften de politiek de rug toe. Hij werd rechter van instructie bij de rechtbank in Heerenveen: een functie die hij in 1822 neerlegde. Daarna ging hij bij zijn dochter op het buiten Lust en Rust wonen, nabij de stad Utrecht, waar hij in 1831 overleed.
Hij schreef er zijn memoires en ging ook dichten. Op 75-jarige leeftijd verscheen zijn Dichtluimen, een bundel die de recensent van De Recensent – overigens net als Van Haeften zelf – middelmatig vond: ‘Zonder vele, althans hooge, poëtische waarde in dezelven te vinden, ontmoeten wij in sommigen nogtans spranken van dichterlijk vernuft en luim’. De literaire doorbraak van Van Haeften, waar Welling over schrijft, moeten we, ondanks de positievere toon van de Vaderlandsche Letteroefeningen, dus met een korreltje zout nemen. — RvV
¶ Paul Welling, Jacob van Haeften 1751-1831. Een ‘waanwijze’ Utrechter. Soest, Uitgeverij Bookscout 2014. ISBN 9789402207583. Prijs: € 22,75 (432 blzz.).