De aarde is niet rond

De aarde is niet rondwoensdag 5 november 2014 – Wisten die Fransen destijds veel! Dat ze terecht zouden komen in een van de mooiste regio’s ter wereld en hun meetwerk zouden gaan verrichten op de besneeuwde toppen van de Andesketen.

Dit schrijft de van oorsprong Nijmeegse communicatiewetenschapper Arthur van Elzen op zijn Facebook-pagina over zijn nieuwste boek De aarde is niet rond. Het boek gaat over een Franse expeditie in de jaren ’30 van de 18e eeuw naar wat nu heet: Ecuador. Van Elzen woont en werkt daar al meer dan twintig jaar. Voor zover mogeljk heeft hij de locaties bezocht waar de Fransen een kleine 300 jaar geleden hun metingen hebben verricht. 

Het was een wetenschappelijk missie vol avontuur. Aanleiding was Newtons theorie over de zwaartekracht die geleerden voor de vraag plaatste: lijkt de aarde op een citroen of op een mandarijn? De Parijse Academie van Wetenschappen besloot de theorie te testen door twee onderzoeksmissies erop uit te sturen om de aarde op te meten.

Eén groep geleerden vertrok in 1735 naar de Noordpool, onder leiding van Pierre-Louis de Maupertuis. Deze wiskundige – met een groot ego en een evenzo groot hart – keerde uit Finland terug met niet alleen twee lieftallige Lapse meisjes, maar ook met de conclusie dat de wereld op een mandarijn leek. Over die expeditie verschenen al eerder het bijzonder aardige The Man who Flattened the Earth (2002) van Mary Terrall en het in Nederland ten onrechte veronachtzaamde Maupertuis, een 18e-eeuwse filosoof tussen waan en wetenschap (2003) van Herman Kattenburg.

De andere missie zette in 1736 koers naar de Andes. Hierover gaat het boek van Van Elzen. In het onherbergzame Rijk van Peru, zoals Ecuador toen heette, maakten ze kennis met de Indianenbevolking en met de bureaucratisch ingestelde Spanjaarden die daar de baas waren en de Fransen eigenlijk liever zagen gaan dan komen. Door de vele ontberingen bleven ze er vele jaren langer dan gepland. Aandoenlijk is het verhaal van de 13-jarige creoolse schone die na een barre tocht over de Amazone herenigd werd met het expeditielid met haar uit liefde was getrouwd. Niet alleen in Finland bloeide de liefde dus op. — RvV

¶ Arthur van den Elzen, De aarde is niet rond. Over de Franse missie die in de achttiende eeuw in de Zuid-Amerikaanse Andes de Aarde ging meten. Uitgeverij Aspekt. ISBN 9789461535436. Prijs: € 19,95 (248 blzz., geïllustreerd). Lees hier de Facebook-pagina van de auteur over zijn boek.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.