maandag 15 december 2014 – Francisco Goya (1746-1828) maakte in zijn beginjaren als kunstenaar diverse kartonnen (‘cartones’) als ontwerp voor fresco’s, tapijten en wandkleden. Die waren bestemd voor koninklijke paleizen als El Escorial en El Prado. De kartonnen, op ware grootte, zijn allemaal bewaard gebleven en vormen de kern van de tentoonstelling Goya in Madrid, die vorige maand in het Prado Museum geopend is.
De tentoonstelling omvat in totaal 142 kunstwerken: van Goya maar ook van zijn tijdgenoten Anton Raphael Mengs en Giambattista Tiepolo, en van voorgangers als Diego Velázquez en Titiaan. De schilderijen zijn niet chronologisch, maar thematisch gerangschikt. Thema’s zijn de jacht, spelletjes, sociale klassen, dans en muziek, kinderen, dromen, de seizoenen en de lucht. Voor Goya fungeerden die thema’s als metaforen voor bepaalde aspecten van de samenleving.
Goya reisde in 1764 als 18-jarige kunstenaar naar Madrid. In een groot aantal kerken schilderde hij fresco’s, maar zijn grote roem verwierf hij toen hij circa 1780 begon met de kartonnen: de serie tekeningen voor wandtapijten. Hij werd daarna aangesteld als hofschilder van koning Karel IV van Spanje en schilderde menig portret van vorst of hoveling.
Zijn leven nam echter een trieste wending. In 1792 werd Goya doof, wat een grote impact moet hebben gehad op zijn gemoedsgesteldheid. Zijn werken werden steeds somberder. Zijn oorlogservaringen tijdens de Franse bezetting van Spanje (1808-1814) zou hij verwerken in angstaanjagende, aanstootgevende en imponerende schilderijen. Bijzonder is dat Goya de kunst gebruikte om zijn gevoelens, angsten, kwellingen en zijn toenemende krankzinnigheid te uiten. Daarin was hij zijn tijd ver vooruit.— RvV
¶ De tentoonstelling Goya in Madrid duurt tot 3 mei 2015. Plaats: Prado Museum, Madrid (info). Een vliegticket kost ruim € 100. Lees hier een Engelstalig artikel in El Pais. En bekijk hier een groot aantal kartonnen van Goya.
¶ Momenteel is er ook een expositie over Goya in het Museum of Fine Arts in Boston: Goya. Order and Disorder. Deze duurt tot 19 januari 2015 (info). Lees hierover een recensie in The Guardian.