De ontbrekende traditie?

Nederlands conservatisme in de lange achttiende eeuw

De beroemde Britse vader van het conservatisme Edmund Burke. Portret door James Northcote.

vrijdag 6 januari 2017 – Het conservatisme wint de laatste jaren aan populariteit in Nederland. Politieke partijen die strijden voor een terugkeer naar de ‘goede oude tijd’ – toen Nederland zogezegd nog Nederland was – doen het goed bij de kiezer. Het nostalgische verlangen naar een simpeler en veiliger wereld, met touwtjes uit de brievenbus en oom agent die de buurt streng doch rechtvaardig overziet, lijkt sterker dan ooit.

Wat dat aangaat is het thema van het aankomende jaarcongres van de Werkgroep 18^e Eeuw hoogst actueel. Dit congres, getiteld De ontbrekende traditie? Nederlands conservatisme in de lange achttiende eeuw, vindt op vrijdag 13 januari aanstaande plaats aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Het congres haakt aan bij het internationale onderzoek naar het vroege conservatisme, dat de laatste jaren sterk in opkomst is. Conservatieven worden daarbij niet langer als de verliezers van de geschiedenis beschouwd, maar juist gezien als bij uitstek modern. Het conservatisme was in hoge mate de vrucht van de laat-achttiende-eeuwse Europese revoluties en in die zin nieuw.

In navolging van het internationale onderzoek heeft ook het Nederlands conservatisme in de laatste jaren steeds meer aandacht gekregen. Lang werd gedacht dat Nederland geen echt conservatieve traditie kende, maar dat beeld behoeft bijstelling, zo blijkt.

Die bijstelling zal tijdens het congres geleverd worden door een keur van onderzoekers, van beginnend tot meer gevestigd.

De Nijmeegse hoogleraar Franse letterkunde Alicia Montoya opent de middag. Zij verwierf recentelijk een grote Europese onderzoeksbeurs, die zij gaat gebruiken om de relatie tussen traditie en Verlichting in de achttiende eeuw empirisch door te lichten, aan de hand van de veilingcatalogi van een paar duizend particuliere bibliotheekbezitters. Haar these daarbij is dat de Verlichting veel minder dan vaak gedacht wordt gezien moet worden als een radicale breuk met het verleden. De echte bestsellers van de achttiende eeuw waren namelijk juist die boeken die het oude en het nieuwe op harmonische wijze samen lieten vloeien. Die these werpt uiteraard ook een nieuw licht op het vroege conservatisme.

Op het programma staat tevens een rondetafelgesprek, waarin een aantal jonge onderzoekers van het conservatisme aan het woord komt, waaronder de Nijmeegse promovendus Bart Verheijen en postdoctoraal onderzoeker Jane Judge, momenteel verbonden aan de KU Leuven. Gespreksleider is UvA-historicus Matthijs Lok.

De middag wordt afgesloten met een lezing van Andreas Kinneging, hoogleraar rechtsfilosofie aan de Universiteit Leiden en tevens een belangrijke vertolker van het hedendaagse conservatieve denken in Nederland.

Het volledige programma vindt u hier.

¶ Praktische informatie:
Datum: vrijdag 13 januari 2017
Tijdstip: 12.00 – 17.00 uur
Locatie: Radboud Universiteit Nijmegen, Faculty Club (Beelkamer)
Registreren kan hier. De kosten voor deelname zijn 10 euro (inclusief lichte lunch en afsluitende borrel).