De Sneuper schenkt aandacht aan het Kollumer oproer
dinsdag 21 januari 2020 – In Friesland kwam het in 1797 tot een oproer in Kollum. En dat net in het gewest dat door de vaderlandse radicalen gezien werd als het enige gewest waar de radicale geest nog waaide. Om de radicale signatuur van Friesland te versterken waren de voorbije maanden ‘verklaarde’ jacobijnen uit Holland aangezocht om in Leeuwarden de zetels in te nemen. Eén van die jacobijnen was Gerrit Paape.
Voor Paape waren oorlog en revolutie nog lang niet ten einde. In zijn woorden en daden zocht hij dan ook niet de verzoening of het midden. Wie zich verzette tegen de nieuwe revolutionaire orde was een vijand van het volk. Op nuance kwam het die dagen niet aan. De oproerigheid in Kollum werd in Leeuwarden dan ook gezien als contrarevolutionaire actie. Met de grootst mogelijke beslistheid moest het oproer neergeslagen worden.
Twee ‘oproerigen’ werden in 1797 en 1798 in Leeuwarden geëxecuteerd. De eerste zonder proces, de tweede na een wankele procesgang: Jan Binnes en Salomon Levy.
De Sneuper. Officieel Orgaan van de Historische Vereniging Noordoost-Friesland 32 (2019) wijdde in juni van dit jaar een themanummer aan Levy. De belangstelling voor het oproer heeft een geweldige impuls gekregen dankzij het spektakelstuk Salomon, waarin de Friese zanger Syb van der Ploeg de titelrol speelde. Bij die gelegenheid werd Salomon Levy maar liefst iconisch genoemd. Aan het rijk geïllustreerde themanummer werkte onder meer Jacques Kuiper mee; hij is de schrijver van hét standaardwerk over de revolutie in Friesland.
Een andere bijdrage aan het themanummer brengt een groot aantal befaamde nazaten van Levy in beeld. Onder hen Syb van der Ploeg zelf. En Johan Zuidema, de voetballer. In de opgesomde reeks van nakomelingen wordt onze eigen Sytze van der Veen node gemist. – Peter Altena
¶ Met dank aan mijn oud-collega Guus Bary die me hierop attendeerde en een exemplaar van De Sneuper leende.