woensdag 3 januari 2024 – Wat later dan de bedoeling was, maar eerdaags verschijnt een nieuwe aflevering van de Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Wat kunnen de lezers verwachten?
Simon Vuyk opent het nummer met een bijdrage over De Mensch zoo als hij voorkomt op den bekenden aardbol van de remonstrantse predikant Martinus Stuart. Het zesdelige werk was uitermate populair, niet het minst dankzij de vele fraaie (handgekleurde) illustraties. Stuart wilde met zijn werk de mens in zijn verscheidenheid leren kennen en heel praktisch aan de zedenwet toetsen, schrijft Vuyk: het resultaat was een monumentale en encyclopedische fenomenologie van een vijftigtal beschavingen anno 1800.
‘De schilder Jacob Campo Weyerman en zijn plaats onder de stillevenschilders’ is de titel van de lezing die de Amsterdamse bioloog, botanist en kunsthistoricus Sam Segal (†) in 1985 gaf tijdens de grondvergadering van de Stichting JCW. Hij heeft zijn notities nooit kunnen omwerken tot een artikel, maar nog tijdens zijn leven gaf Segal toestemming tot publicatie ervan. In de redactionele inleiding wordt in het kort uiteengezet welke vondsten er sinds 1985 zijn gedaan en welke belangrijke publicaties over dit onderwerp nog zijn verschenen.
In de derde bijdrage weerlegt rechtshistoricus Frans Thuijs een aantal uitspraken van Ton Jongenelen over radbraking, criminaliteit en humanisering van justitie (diens artikel verscheen in het vorige nummer van de MedJCW). Thuijs concludeert: ‘Bij gebrek aan een definitie van zware criminaliteit en enige vorm van cijfermatige duidelijkheid is niet aan te tonen dat justitieel geweld – radbraken – een bijdrage heeft geleverd aan verminderde criminaliteit, laat staan aan de humanisering van de rechtspraak’.
Rietje van Vliet beschrijft in haar artikel over de Noordzeehandel in de Bataafs-Franse tijd, hoe het de Rotterdamse boekverkopers Demelinne en Locke verging in de jaren 1795-1813. Zij begonnen hun ‘Engelsche Boekdrukkery en Boekwinkel’ juist in een periode waarin de rivaliteit tussen Engeland en Frankrijk groot was en zou uitmonden in een totale handelsboycot waaraan ook de Republiek zich te houden had. Ze waren allebei ondernemend, gingen innovatief te werk en hadden een goed gevoel voor ‘de markt’. Toch hebben ze het niet gered. (It’s politics, stupid!)
In december 1777 kon roddelziek Amsterdam kennismaken met ‘De verliefde Hollandsche reizigers en de ondertrouwde vlugtelingen in Parys, of het Logement in vreugde’. Het is een frivool pamflet over drie Amsterdamse stelletjes die op de vlucht zijn en elkaar bij toeval ontmoeten in een Parijs logement, zo schrijft Ton Jongenelen. Oplettende tijdgenoten wisten dat de befaamde Amsterdamse boekverkoper Pieter Meijer in de tekst te grazen werd genomen. Maar om te achterhalen hoe de vork precies in de steel zat, was wel het nodige puzzelwerk vereist.
Nog een schandaal wordt in deze aflevering van de MedJCW uit de doeken gedaan. Frans Thuijs beschrijft in ‘Het schandaal van de eeuw’ de gebeurtenissen rond Anna Divera Kick Pancras. Telg uit een steenrijke familie uit Amsterdam. Haar huwelijk in 1726 met Nicolaas Hasselaer was min of meer van gelijke stand, maar niet van gelijke welstand. Op basis van een grote hoeveelheid notariële verklaringen van het personeel verhaalt Thuijs hoe hun relatie in een grote turbulentie naar de gallemiezen ging.
Het nummer is rijk geïllustreerd en wordt afgesloten door een aantal recensies en het door Rindert Jagersma samengestelde overzicht van recente publicaties over de 18e eeuw. Het geheel is zoals altijd vormgegeven door Jeroen van Heemskerck Düker.
¶ Voor abonnementen en het bestellen van losse afleveringen kunt u een e-mail sturen naar de secretaris van de stichting Jacob Campo Weyerman. Kosten van dit nummer: € 15 (incl. verzendkosten).
RSS - berichten