Korte impressie van de Daendelslezing (2024)
vrijdag 7 juni 2024 – Op maandag 3 juni hield Joris Oddens de zevende Daendelslezing, in De Balie in Amsterdam. De zaal was goed gevuld, met rijen belangstellende geleerden ‘op leeftijd’ en een opvallend groot aantal Amsterdamse studenten. Net als in Oddens’ recente boek Op veler verzoek. Inclusieve politiek in Nederland (1780-1800) ging het in de Daendelslezing over petities.
In de aanloop naar de lezing werd door menigeen vast een parallel gezien tussen de petities van toen en de digitale petities van nu, bijvoorbeeld over het zotte voornemen om de BTW op boeken te verhogen. Niet duidelijk was of de ondertekenaars van toen en nu evenveel fiducie hadden in een bevredigend vervolg.
Oddens ontwierp in zijn Daendelslezing een verbinding met de (recente) toeslagenaffaire, waarbij de overheid zich als een nieuwe Tommy (‘deaf, dumb and blind’) gedroeg en getroffen betrokkenen liet verdwalen in moderne doolhoven. Met het instrument van de petitie hadden de burgers een kleine serieuze kans om de eigen stem te verheffen.
De voorbije jaren heeft Joris Oddens, met de hulp van vrijwilligers, ruim 15.000 verzoekschriften uit de Bataafse tijd (1796-1801) gelezen, ontcijferd en in een database vastgelegd: Nationaal Archief Den Haag (NA), Zoekhulp verzoekschriften aan het nationaal parlement (VpBR). Een fantastische prestatie, een geweldig instrument voor nader onderzoek.
In Het bataafse loket. De eerste Nederlandse democratie en het ideaal van de toegankelijke overheid, zoals de titel van de boekuitgave van zijn lezing luidt, besprak Oddens de eerste resultaten van zijn onderzoek. Een fascinerend verhaal dat verwachtingen wekt voor de toekomst en zeker ook onderzoekers uitnodigt om de hand aan de ploeg te slaan.
Het was verheugend om te zien dat enkele (tweedejaars!) studenten geschiedenis met vrucht kennis hadden gemaakt met de database en niet aarzelden om na afloop vragen voor te leggen. Veel vragen getuigden van een nieuwsgierigheid die veel groter was dan Oddens in kort bestek kon bevredigen, maar die nieuwsgierigheid alleen al is een geweldig resultaat. – Peter Altena
RSS - berichten