‘Maar Daendels is niet van plan zelfs maar een voetbreed te wijken’

Derde Daendelslezing over de Javaanse jaren (1808-1811)

De aanleg van de Groote Postweg, dwars over Java, was een idee van gouverneur-generaal Willem Daendels

zondag 24 februari 2013 – Er zijn weinig patriotten die zo tot de verbeelding spreken als Herman Willem Daendels.

Op mijn bureau ligt al maanden de roman De IJzeren Maarschalk. Het leven van Daendels ‘Soldat de Fortune’, geschreven door Constant van Wessem en in 1932 uitgegeven. Af en toe blader ik erin en lees zinnetjes die maken dat ik niet verder durf: ‘Ongeduldig wil Daendels nu op weg.’

Mijn favoriete scène, bij het bladeren gevonden, staat op bladzijde 94, waar de held op 8 november in Nijmegen arriveert en de verteller voor ons noteert dat het ‘intusschen zwaar weer geworden’ was. Heerlijk om dat binnenshuis te lezen. ‘Vergezeld van zijn secretaris Gerrit Paape en zijn adjudant van Boecop staat Daendels aan de Waal.’ Het staat er niet bij, maar het beeld rijmt op dat van Julius Civlis die van over de Waal de vijandige legerscharen zag naderen. Het is prachtig beschreven en ik geloof er niets van.

Het moet voor de stichting Daendels een koud kunstje zijn om eens in de twee jaar een bijeenkomst te beleggen waarin de naamgever van de stichting centraal staat. De man is zo veelzijdig en zijn leven zo kleurrijk dat je er niet over uitgepraat raakt.

Op vrijdag 22 maart, in de boekenweek dus, is het in de zuilenzaal van Felix Meritis (Keizersgracht 324, Amsterdam) weer D-day: Daendelsdag dus. Er zijn korte voordrachten door Eveline Sint Nicolaas, die over het portret van Leonardus van der Voort zal spreken, en Frans Grijzenhout, die aandacht vraagt voor het grafmonument voor Joan Derk van der Capellen. Maar dat is smakelijk voorgerecht voor de hoofddis, die geserveerd wordt Peter Brian Ramsey Carey wiens lezing de titel draagt: ‘Daendels and the Sacred Space of Java 1808-1811: Political Relations, Uniforms and the Postweg’.

Ongetwijfeld zal Daendels herverschijnen als een man van stavast, ‘niet van plan zelfs maar een voetbreed te wijken’, zoals het in de roman van Van Wessem heet. Kaarten voor de Daendels(mid)dag kosten € 10,- en zijn bij Felix Meritis te verwerven. — PA