Lintjesregen in 17e en 18e eeuw

Present van Staatvrijdag 30 augustus 2013 – Hoe beloon je als vorst of landsbestuur de onderdanen die zich verdienstelijk hebben gemaakt? Je kunt hen in de adelstand verheffen maar eenvoudiger is het om ze – zoals dat in de volksmond heet – een lintje te geven: een medaille, een erepenning of een gouden keten. Men noemde dit standaardgeschenk: ‘ordinaris present’.

In het proefschrift van George Sanders, Present van Staat, gaat het om deze gouden versierselen waarmee de de Staten-Generaal in de 17e en 18e eeuw hun waardering uitdrukten. Ze waren bestemd voor gezanten van bevriende buitenlandse mogendheden die op het punt stonden de Republiek te verlaten. Ook de brengers van belangrijke berichten of bijvoorbeeld dappere soldaten en zeehelden konden zo’n present van Staat ontvangen. Citaat blurb:

Het present van Staat beschrijft hoe dit ordinaris present ontstond, op welke wijze en aan wie het werd verleend en toont er prachtige voorbeelden van.

De ontvangers voelden zich beslist vereerd met dergelijke vereringen, maar sommigen verkochten de gouden decoratie onmiddellijk aan de goudsmid die ze had vervaardigd. Dat leverde veel geld op. Het ordinaris present kon daarna opnieuw als huldeblijk worden uitgereikt. Anderen daarentegen moeten er een hele collectie op na hebben gehouden. Zoals Willem Vleertman, die tussen 1704 en 1712 maar liefst veertien keer wegens verdiensten voor het land werd beloond met een gouden medaille of dito keten.

George Sanders is conservator van de collectie van de Kanselarij der Nederlandse Orde, die is ondergebracht in het Paleis Het Loo. Op zijn naam staan verschillende publicaties op het gebied van ridderorden, onderscheidingen en penningen.

¶ George Sanders, Het present van staat. De gouden ketens, kettingen en medailles verleend door de Staten-Generaal, 1588-1795. Uitgeverij Verloren 2013. ISBN 978 90 8704 348 3. Prijs € 59 (682 blzz, rijk geïllustreerd). De Engelstalige samenvatting vind je hier.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.