Ramp in de haven van Curaçao

Explosie haven Curacao 1778maandag 21 oktober 2013 – DBNL kwam onlangs weer met een overzicht van nieuw gedigitaliseerde titels. Daar zat het volgende liedboekje bij: De Boere-dans, of ’t gezelschap na de mode (Amsterdam 1789).

Eén van de liederen heeft de welluidende titel: ‘Treur Zang; op het in de Lugt springen van het Hollands Oorlog Schip Alphen, onder Commande van den Wel Edele Gestrenge Heer Baron G. W. H. van der Feltsz, leggende op de Reede van Curacao, bemand met 230 Zielen; waar van maar 25 Perzoonen hun Leven behouden hebben. Voorgevallen op den 15 September 1778’. De schok die de ontploffing ook in Nederland teweeg had gebracht, is duidelijk merkbaar in de volgende strofen:

[…]
Den rest der manschap zyn helaes!
Geworden tot een Visschen Aesch;
En door den Zee verslonden,
Ook veele aen Strant gevonden.

Waer van eenigen zonder Hooft,
En zonder Arm of Beenen,
Zyn van hun Levensdraet beroofd,
Wat hert berst niet van weenen!
Dien deez’ Elende staet aenschouwd?
Waerom dat Weeuw en Weezen rouw
En in een vloed van traenen,
Van droefheid als vergaenen.

Wat was er gebeurd? Op de ochtend van 15 september 1778 lag het fregat Alphen afgemeerd in de Sint Annabaai te Curaçao. Even voor achten klonk een enorme knal. Daarna volgde een nog veel zwaardere slag en sprong het fregat uit elkaar.

Het voorschip was weggeslagen; alleen van het achterschip was nog iets te zien. Het schip was in tweeën gebroken. De grote en besaansmasten lagen achterover over het dek, alles aan stukken. Door de explosie was het water in de haven zo hoog gestegen, dat het door de tussendekse poorten van het nabij gelegen fregat De Princesse Royaal, die alle open waren, naar binnen gutste.

Bij de explosie kwamen 205 mensen om, zowel scheepsbemanning als dokwerkers.
Vele bemanningsleden zaten opgesloten tussen de dekken omdat ze juist aan het ontbijten waren.

Aan het thuisfront vroeg men zich vertwijfeld af wat er aan de hand was geweest. Had er een zeeslag plaatsgevonden? Of had de Alphen schipbreuk geleden? Had de Franse vloot voor de kust van Curaçao rake klappen uitgedeeld? Of had een Engels slagschip het fregat aan puin geschoten? Of had een dronken officier de munitiebergplaats misschien opgeblazen?

De Alphen was als oorlogsschip uitgerust met 36 kanonnen. Het fregat was naar de Nederlandse Antillen gestuurd voor patrouilles langs de kust en als bescherming tegen piraterij of een mogelijke buitenlandse invasie. George Willem Hendrik, baron van der Feltz had het commando over de Alphen. Het houten boegbeeld, de Loden Verrader, zou na de ramp gevonden zijn door de havenmeester, die het in zijn tuin plaatste.

¶ Lees hier over de succesvolle bergingspogingen in 1995-1998. En lees hier de wonderlijke traditie met betrekking tot de Loden Verrader. Bekijk hier een bronzen kanon van de Alphen.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.