donderdag 6 maart 2014 – Ooit kon je Nijmegen zien op het Rembrandtsplein in Amsterdam. In het begin van de negentiende eeuw stond er op de Botermarkt een panoramagebouwtje, waar je het zogeheten Geldersch Panorama kon bewonderen. Dat Geldersch Panorama was feitelijk een Nijmeegs Panorama. Behalve in Amsterdam hing het panorama in Nijmegen, in de toren van de Belvedère. Daar kon je tekening en werkelijkheid met elkaar confronteren.
In het Nijmeegse Museum Het Valkhof wordt momenteel in en buiten het Prentenkabinet het Geldersch Panorama van Dirk Anthony van de Wart tentoongesteld. Van de Wart (1767-1824), Amsterdammer uit de kring van Uylenbroek, vervaardigde eerst een panorama en later, in 1806, herhaalde hij zijn kunst in een achttal prenten.
Het panorama in achten wordt begeleid door een lofdicht in het Frans van A.L. Barbaz. Van de Wart en Barbaz waren op dat moment beiden lid van de ‘vriendenkring’ Kunst door Vrindschap Volmaakter. Overigens net als Tollens, Feith en de Nijmeegse rector Schonck. Die laatste lijkt een voor de hand liggend trait d’union tussen Van de Wart en de stad.
Het gedicht van Barbaz werd in het Nederlands vertaald door medelid Hendrik de Flines. Van de Wart droeg zijn Panorama op aan de Nijmeegse magistraat. Op 23 juli 1806 vereerde die hem met ‘een zilveren schenkbord, met het stads wapen daarop gegraveerd’. De kunstenaar verhuisde niet lang daarna naar Nijmegen. De tentoonstelling laat verder weinig los over het leven van Van de Wart.
Over de ‘vriendenkring’ schreef Marleen de Vries ooit in De Negentiende Eeuw, over Schonck publiceerde zoals bekend André Hanou.
In Museum Het Valkhof zijn ook nog enkele andere rondgezichten te bewonderen, onder meer eentje uit 1790. Dat panorama, ongesigneerd, toont het Valkhof, dat droomde in de zon en nog geen weet had van het gering aantal jaren dat het kasteel restten. — PA
¶ Op 21 maart geeft Marja Begheyn-Huisman in het museum een lezing over de kleine tentoonstelling Panorama Nijmegen. Aanvang 15.30 uur (info en aanmelden). De tentoonstelling zelf duurt tot en met 14 mei 2014.