‘Kunnen tegenheden u ontmannen?’

Pieter Vreede in 1811 van god los?
Pieter Vreede

donderdag 27 maart 2014 – Pieter Vreede, de doopsgezinde Leidse lakentycoon die het in 1798 bracht tot een kortstondige loopbaan als kleine Robespierre, zag in latere jaren graag met misantropie terug op zijn werkzame leven.

Oude vrienden schreven hem brieven, maar heel veel animo om terug te schrijven had hij niet. In het Vreede-archief dat in het Nationaal Archief bewaard wordt, vond ik brieven uit Amerika van Van der Kemp, de radicale dominee van weleer die vermoedelijk een centrale rol heeft gespeeld bij de verspreiding van Aan het Volk van Nederland.

In zijn Amerikaanse isolement smeekt Van der Kemp om nieuws uit de Republiek, maar Vreede antwoordt niet of met groot uitstel. Op 1 oktober 1811 klaagt Van der Kemp over de nalatigheid van Vreede en hij probeert zijn oude vriend op te wekken tot schrijven:

Zijt gij niet Pieter Vreede (…)? Kunnen tegenheden u ontmannen – in den stroom van ’t gemeen doen wegzinken – Is dan al uw sterkte vervlogen – uw denkvermogen geheel ontzenuwd – uw zelvbewuste waerde vernietigd. (…) Is er geen godsdienst over – om u weer te verheffen?

Of deze prikkelende vragen effect hadden, dat vertellen de latere brieven van Van der Kemp niet. Dat ze gesteld werden, laat raden naar de geestelijke crisis waarin Vreede verkeerde. — PA

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.