Schrijvers op oorlogsschepen

Het oorlogsschip als varend bedrijfdinsdag 24 juni 2014 – Van oudsher bevinden zich aan boord van Nederlandse marineschepen zeelieden die zorg dragen voor de scheepsadministratie en daarnaast een rol spelen bij de logistiek. In de 17e en 18e eeuw werden zij kortweg ‘schrijver’ genoemd. Maar ze deden dus meer.

Over deze schrijvers aan boord van oorlogsschepen schreef Marc van Alphen, werkzaam bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie, het proefschrift Het oorlogsschip als varend bedrijf. Vorige week verdedigde hij in Leiden zijn bevindingen. 

Scheepsschrijvers hadden uiteenlopende administratieve taken. Ze waren als een soort managementassistent de kapitein of vlagofficier behulpzaam bij de werving van het scheepsvolk en maakten de monsterrol op. Eenmaal op zee deden ze het schrijfwerk voor de bevelhebber. Verder traden ze op als diens woordvoerder of afgezant en hielden het
scheepsjournaal bij.

Ook hadden deze dekofficieren een rol bij de logistiek: ze waren betrokken bij de bevoorrading van de schepen, voorzagen de bemanning van scheepskleding en andere goederen. De loonadministratie namen ze eveneens voor hun rekening. Ze verstrekten tijdens de reis voorschotten en verrekenden deze in de door hen bijgehouden schuldrollen.

Bij juridische zaken werd eveneens een beroep gedaan op hun schrijftalent. Ze traden op als secretaris van de zeekrijgsraad, vervaardigden testamenten en beheerden nalatenschappen van gestorven of gedeserteerde opvarenden.

In dit boek wordt duidelijk dat schrijvers aan boord een cruciale schakel vormden binnen de marineorganisatie van de Republiek. Citaat blurb:

Hun werkzaamheden bevestigen dat overheidstaken en particuliere commerciële belangen nauw met elkaar waren verweven. Schrijvers waren sleutelfiguren, zowel op de schepen als aan de wal. Zij speelden een belangrijke rol bij het functioneren en professionaliseren van de Nederlandse oorlogsvloot.

¶ Marc van Alphen, Het oorlogsschip als varend bedrijf. Schrijvers, administratie en logistiek aan boord van Nederlandse marineschepen in de 17e en 18e eeuw. Uitgeverij Van Wijnen. ISBN 9789051944884. Prijs: € 34,95 (460 blzz., illustraties in kleur).

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.