vrijdag 26 december 2014 – Bij het sluiten van de markt van 2014 verschijnen de jaarboeken van de historische verenigingen. Met rode oortjes las ik Spiegel van Roermond. Het gul geïllustreerde ‘jaarboek voor Roermond’ voor het jaar 2015 is de 23e jaargang.
Met bijzondere aandacht las ik een tweetal artikelen waarin de Tweede Wereldoorlog op onbarmhartige wijze inhakte op de idyllisch ogende gemeenschap van Roermond: eentje over de munitiedrama’s in 1945 – achtergebleven munitie eiste slachtoffers onder spelende kinderen – en eentje over de onthutsende oorlogservaringen van Renée Bromberg.
De achttiende eeuw is in het jaarboek prominent aanwezig, met liefst drie artikelen. L. Heynens schreef over adellijke huwelijks en machtsstrategieën in de familie Van Hoensbroeck – al dat strategisch gemanoeuvreer leidde ook nog wel eens tot een gelukkig huwelijk – en J. Beyers vergeleek de Roermondse bevolking in 1796 met die van Weert en Venlo.
Het belangwekkendst vond ik de omvangrijke studie van Hein van der Bruggen. Van der Bruggen neemt het Lof Digt op de instelling der vergaederingen onder den naam van Sociëteit uit 1787 als begin- en eindpunt van zijn beschouwing, waarin hij de Verlichting in Roermond nader dateert en analyseert. Die Roermondse Verlichting maakt in 1787 veel werk van de ontwikkelingen in Brabant en de katholieke wereld, terwijl de patriotten en de noordelijke gewesten geheel buiten beeld blijven. Tegelijkertijd heerst de geest van sociabiliteit even krachtig in Roermond als elders in Europa.
In 1787 behoort Roermond dan niet tot de wereld waarin in de Republiek tussen patriotten en prinsgezinden van stad tot stad gestreden wordt, maar tot een wereld waar ook Brussel en Antwerpen toe behoren. — PA