woensdag 9 november 2011 – Op 17 november promoveert Lies Ast-Boiten in Groningen op een proefschrift over de leescultuur, de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, de genootschappen, het theater- en muziekleven en het literaire leven in Groningen, tussen 1780-1850.
De stad kende aan het einde van de 18e eeuw een avant-garde die overtuigd was van de noodzaak van de eenheidsstaat. Deze burgers beschouwden onderwijs en cultuur als belangrijke instrumenten om het volk op te voeden en te verenigen in zo’n eenheidsstaat. Ze waren voor religieuze tolerantie.
Liepen ze achter, daar in Groningen, dat zo ver verwijderd ligt van Holland? Het antwoord is nee. Op cultureel en artistiek terrein blijken de Groningers trendvolgers te zijn. Wel vormde de geografische ligging een obstakel voor de persoonlijke kennismaking met kunstenaars en geleerden.
Het boek is een zoektocht naar de ambities en voorkeuren van de destijds perifere provinciestad Groningen. Een voorhoede liet zich inspireren door de internationale Verlichting en zette zich in voor politieke veranderingen en moreel burgerschap. Deze voorhoede is patriotgezind en op godsdienstig gebied gematigd en tolerant.
Omstreeks 1800 maakt men kennis met de Romantiek en evenals elders worden Bilderdijk, Byron en Walter Scott de literaire helden. Boekhandelaar en uitgever Van Boekeren speelt in dit opzicht een belangrijke rol omdat hij Scott als eerste laat vertalen in het Nederlands. Met Lulofs als hoogleraar Nederlandse taal en welsprekendheid krijgt de Groninger Hogeschool een nationalistisch tintje, terwijl jurist en dichter Spandaw met zijn verheerlijking van het vaderland zelfs enige jaren nationale roem verwerft.
De smaakontwikkeling houdt overigens gelijke tred met die van Nederland in zijn geheel. Wat het cultuuraanbod betreft heeft de stad wel degelijk last van haar geïsoleerde ligging. Er is dan ook een constante vrees achterop te raken.
¶ Lies Ast-Boiten, Stad tussen Verlichting en Romantiek: Groningen 1780-1850. Assen, Van Gorcum 2011. ISBN 9789023249146. 440 blzz. Prijs € 29,95.
RSS - berichten