Achttiende-eeuwse hoerencatalogus nu online

donderdag 5 januari 2012 – In 1708 verscheen de Spiegel der schoonste courtisanen: een hoerencatalogus met afbeeldingen van de dames, voorzien van een paar prikkelende gedichtjes waarin ze zichzelf aanprijzen. Het exemplaar dat nu digitaal beschikbaar is (UB Gent) laat zien hoe een vroegere eigenaar van het gidsje ermee is omgegaan. Want alle decolletés zijn weggekrast!

De Spiegel is ‘Gedrukt na de Copye van Parys’. Daar is niets te veel mee gezegd, want Inger Leemans beschrijft in haar artikel over het pikante werkje dat er in 1630 reeds een Miroir des courtisanes de ce temps verscheen.

Naar dit Parijse model stelde de schele dichter Jan van Hoogstraten de Nederlandse hoerengids samen. Hij werkte daarbij zeer waarschijnlijk samen met zijn toenmalige makker Weyerman: ieder zou per ‘courtisane’ een eigen gedichtje hebben geschreven. Hieronder een gedichtje over het Haagse hoertje dat onder ‘gebruikers’ bekend is geworden als Spaans Kapje:

Spaans Kapje, wierd ik door de wandeling geheten
Of Doekenhuifje preuts, en altijd even net.
Had ik by Japen Teun mijn jeugd op ’t land gesleten,
Ik was zijn Vrouw geweest: nu ben ik Jonkers slet.
Maar ‘k wilde aan ’t Hof mé zijn: ik moest in ’t Haagje wonen.
En ‘k was er nauw verhuurt, of wierd men Heer zijn Hoer.
Nu mag dit eenigste mijn ongeluk verschoonen,
Heb ik wat jongs gehad, ik dien voor minnemoer.